Equality of arms volgens EU regels

1 april 2020 Uit Door Eelze60

Equality of arms, gelijke wapens of balans in rechten, is een van de basisprincipes in de rechtspraak. Partijen dienen gelijke rechten te hebben, gelijke middelen te kunnen aanwenden. Ook het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens heeft dit als basisprincipe. Artikel 6, recht op eerlijk proces gaat hierover. Ook case-law van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens over artikel 6 EVRM heeft hier een aantal verwijzingen over.

Gelijke wapens

Maar hoe is dit nu in de praktijk bij een internationaal, ik beperk me even tot de EU, alimentatiegeschil?

4/2009/EU het Europees Alimentatie Verdrag is de basis voor de te nemen stappen. Uitgaande van standaard situatie, zonder bijzonderheden, is de rechtbank die bevoegd is ofwel die van de woonplaats/verblijfplaats van de verweerder, ofwel die van de woonplaats/verblijfplaats van de minderjarige kinderen.

Concreet probleem geval :
Mijn inkomen daalt, werkloos, ongeval, uitkering bedenk het maar. In mijn geval werkloos door faillissement werkgever.
Ik woon in Nederland, minderjarige kinderen in Tsjechië.
De kinderen zijn de verweerder als ik iets wil verlagen aan alimentatie, dus de keuze is Tsjechië of Tsjechië voor bevoegde rechtbank.

Ik dien dus een herziening alimentatie in te dienen bij een Tsjechische rechtbank. Ik ben daarvoor nodig een advocaat. Die kosten in Tsjechië iets minder dan in Nederland, maar goedkoop zijn ze niet.
Reken op 100 Euro per uur.
Maar als een rechtbank 8 (!) zittingen nodig heeft om de alimentatie te herzien…..dan ben je dus aan advocaatskosten hetzelfde of meer kwijt dan in Nederland.
Ex heeft in principe dezelfde kosten, dus tot zover gaat equality of arms nog steeds goed, daar waar het gaat om financiële mogelijkheden om een rechtszaak te voeren. Alleen…..
Je dient stukken aan te leveren met betrekking tot inkomen, reden ontslag etc. In de taal van het land waar je procedeert. Met google translate kom je een eind, maar de rechtbank wil wel graag stukken hebben vertaald door een beëdigd tolk, en niet eens elke beëdigd tolk, moet iemand zijn die ook nog eens door de rechtbank goedgekeurd is.
Kosten : ca.20-25 Euro per normpagina.
Valt mee, maar wil je ook zelf de besluiten en de tussenverslagen van de 8 zittingen kunnen begrijpen, reken dan op ca. 500 Euro.
De andere partij heeft deze kosten niet.
Maar dit is nog steeds een redelijk laag bedrag, geen echte reden om te klagen over equality of arms.

Waar equality of arms echt fout gaat :
Je wilt graag naar de rechtbank om zelf je verhaal te doen, wie kent immers beter de situatie dan jezelf?
Ritje Tsjechië afhankelijk van waar je vandaan komt en waar je moet zijn, heen en weer 1600km? Reële kosten 800 Euro. Auto.
Vliegen? Tickets zijn goedkoop, nu nog, in het kader van CO2 etc. zijn er partijen die dat willen veranderen. Plus je moet nog naar en van vliegveld.
Mogelijk lukt het je voor een 300-400 Euro.
Plus hotel overnachting, mininaal 2 nachten, afgerond voor het gemak op 200 Euro per zitting totaal.
Maar zoals ik al vermelde, 8 zittingen…..mogelijk niet normaal, in mijn optiek zelfs idioot, maar dat is dan 4000-8000 Euro afhankelijk van hoe je reist.
Knal.
Hier gaat equality of arms dus de mist in. Hier ontstaat een flinke drempel om van je recht om naar de zitting te gaan gebruik te maken. Onnodig te vertellen dat de tegenpartij deze kosten niet heeft.

Maar daar blijft het niet bij.
Je mag net als de andere partij getuigen oproepen, die gaan klagen hoe moeilijk je het financieel hebt. Je ex mag dit en gaat dit ook doen.
Doe dat dus! Want rechtspraak in Tsjechië is ook moddergooien, zorg dus voor moddergooiers.
Extra reiskosten. Extra verblijfkosten.

Kortom in de praktijk is er binnen de EU geen sprake van equality of arms in een rechtszaak met als doel een alimentatie herziening.

Een 2e punt is dat zich een buitenlandse rechter een beeld moet vormen over mijn levenssituatie. Mijn inkomen in verhouding tot de lasten in Nederland.
Ik heb een heel mooi voorbeeld gezien van een Nederlandse rechter die dit deed voor een persoon die in een van de golfstaten verbleef. Hoog inkomen, maar ook verdomd hoge kosten. Heel goed uitgewerkt.
Dit is echter een zeldzaam voorbeeld.
De meeste rechters zullen er niet in slagen.
Zie ook mijn praktijk. Uit Nederlandse bijstand van ruim 900 Euro is toch goed 320 Euro aan alimentatie te betalen? Want van 600 Euro kun je goed leven. In Tsjechië ja, in Nederland niet.
Uiteraard kan van de persoon in Tsjechië wel de situatie goed beoordeeld worden.

Weer een falen van equality of arms.

En dan is er nog een addertje onder het gras in 4/2009/EU.
Stel je hebt weinig inkomen, je bent een advocaat nodig op basis van toevoeging.
Wat zegt 4/2009/EU daarover?
Art.44 Recht op rechtsbijstand :
2.   Teneinde deze toegang te verzekeren, verlenen de lidstaten overeenkomstig dit hoofdstuk rechtsbijstand tenzij lid 3 van toepassing is.
3.   In de gevallen bedoeld in hoofdstuk VII is een lidstaat niet verplicht rechtsbijstand te verlenen indien en voor zover de procedures van die lidstaat de partijen in staat stellen op te treden zonder een beroep te behoeven doen op rechtsbijstand, en de centrale autoriteit kosteloos de nodige diensten verstrekt.
4.   De voorwaarden voor verkrijging van rechtsbijstand zijn niet restrictiever dan in soortgelijke binnenlandse zaken.

Beginnen we gelijk maar met lid 4.
Stel in Nederland verdien je 19.800 Euro (2019) dan heb je recht op maximale rechtsbijstand met eigen vergoeding van 203 Euro.
Dit salaris is dus ca. 1650 Euro per maand. In diverse EU lidstaten is dit het salaris van middle-management, grote kans dat je daar dus geen enkele vorm van rechtsbijstand krijgt. Betaal zelf maar (hoe?).
Lid 3 gaat over zaken die via de Centrale Autoriteit lopen, komt in de praktijk nauwelijks voor, en ik weet dat bijv. de Nederlandse Centrale Autoriteit (LBIO, Landelijk Buro Inning Onderhoudsbijdragen) zeker de alimentatieplichtige niet bij gaat staan. (ze doen wel meer niet waartoe ze op grond van 4/2009/EU verplicht zijn)
Dus lid 4. Verdedig jezelf maar als dit mag, in een land waarvan je de wetten niet kent. Succes!
Of zie maar van de procedure af want advocaat is niet te betalen.

Op papier leek het zo leuk deze regeling, is ook zonder stemming als hamerstuk door het Nederlands parlement aangenomen.

Moet dit anders? Ja.
Kan dit anders? Ja.

De hele alimentatie herziening kan veel eenvoudiger en met als bijkomend voordeel : inhoudelijk eerlijker en correcter.

Voorstel :
Rechtbanken in beide landen benutten.
De alimentatieplichtige gaat naar rechtbank in eigen land, deze rechtbank bepaalt volgens de nationale regels van de alimentatieplichtige de maximale alimentatie. In Nederland volgens Tremanorm. Rekening houdend ook met kosten van een redelijke bezoekregeling.
Dit kan heel objectief want immers volgens het Haags Protocol uit 2007 inzake het recht dat op alimentatieverplichtingen van toepassing is, dient de wet een basis voor de berekening voor alimentatie te hebben.
De alimentatiegerechtigde gaat met dit soort van “tussenvonnis” naar de eigen nationale rechtbank welke dan alleen nog hoeft te toetsen of de behoefte lager is dan het berekende maximale alimentatiebedrag. Indien ja dan wordt het bedrag aan behoefte het alimentatiebedrag, indien nee, dan het bedrag uit het tussenvonnis.
Klaar.
Geen gereis heen en weer.
Geen probleem met vaststellen alimentatiemogelijkheden.
Geen onzekerheid over rechtshulp elders.

En uiteraard zullen er wel specifieke gevallen zijn, normaal gesproken zal er bij een internationaal alimentatiegeschil geen sprake zijn van co-ouderschap met verblijf van kinderen in meer of meer gelijke mate bij beide ouders, waarbij dus beide ouders zorg in natura geven. Dit maakt dus bovenstaande voorstel ook mogelijk. Ik kan me voorstellen dat in enkele gevallen hier wel sprake van is, dat ouders bijv. net aan beide kant van een landgrens wonen waarbij kinderen in een van de landen naar school gaan. Hier zou je ook de hele zaak in één land kunnen behandelen als partijen het daar over eens zijn, en anders ook volgens voorstel. Kan nog steeds.